1. Opis zaburzenia
Pierwszy portret osobowości paranoicznej pojawił się w literaturze w pracach Magnana z 1893 roku (za: Akhtar, 1990), w których dokonał on klasyfikacji i charakterystyki podtypów psychoz paranoicznych.
Jeden z podtypów psychozy miał być uwarunkowany „kruchą osobowością” (fragile personality), cechującą się przede wszystkim dziwacznym myśleniem, nadmierną wrażliwością i podejrzliwością. Charakterystyka ta zgodna jest z opisami osobowości paranoicznej, które pojawiają się we współczesnych wersjach międzynarodowych klasyfikacji zaburzeń psychicznych oraz w wersjach wcześniejszych. O ile obraz kliniczny osobowości paranoicznej jest dobrze znany, to ogromnych trudności nastręcza geneza zaburzenia. Podobnie jak w przedstawionym wyżej odniesieniu do pracy z XIX wieku wywiedziono obraz kliniczny z kontekstu psychozy paranoidalnej, tak i genezę osobowości paranoicznej wyjaśnić można w kontekście źródeł powstawania psychoz, zaburzeń urojeniowych, a także w ramach rozwojowych koncepcji mechanizmu kształtowania się różnych typów osobowości [1].